गौरी-गणपती विसर्जन : भक्तिभावाचा महापर्व

भारतीय संस्कृतीत सण-उत्सवांना अतिशय महत्त्वाचे स्थान आहे. त्यामध्ये गणेशोत्सव आणि त्याच्याशी जोडलेले गौरी आगमन व विसर्जन हा एक भावनिक व भक्तिपूर्ण सोहळा आहे.

गौरी आगमन

गौरी म्हणजे समृद्धी, सौंदर्य आणि मंगलमयतेचे प्रतीक. गणेशोत्सवाच्या काळात गौरीचे आगमन हे विशेष आकर्षण असते. दोन मूर्तींमध्ये "महालक्ष्मी" व "गौरी" अशी पूजा केली जाते. मानले जाते की या दिवशी घरात लक्ष्मीचे आगमन होते व घराच्या कर्त्याचे मनोकामना पूर्ण होतात.

गणपतीसोबत गौरीचे विसर्जन

गणपती जसा "विघ्नहर्ता" आहे, तशीच गौरी "समृद्धीची देवी" आहे. काही घरांमध्ये गौरीचे विसर्जन स्वतंत्रपणे केले जाते, तर काही ठिकाणी गणपतीसोबतच गौरींचे विसर्जन केले जाते. विसर्जन म्हणजे केवळ मूर्तीला पाण्यात सोडणे नव्हे, तर आपल्या मनातील वाईट गुणांचा त्याग करून नव्या उमेदीनं जीवनाची सुरुवात करणे असा त्यामागचा संदेश असतो.

विसर्जनाची शान

ढोल-ताशांचा गजर, लेझीम, टाळ-मृदंगाच्या नादात नाचत-गात "गणपती बाप्पा मोरया, पुढच्या वर्षी लवकर या" या जयघोषात गणपती आणि गौरींचा निरोप घेतला जातो. हा सोहळा जितका भव्य असतो तितकाच भावनिकही असतो. विसर्जनाच्या क्षणी प्रत्येक भक्ताच्या डोळ्यात अश्रू असतात, कारण काही दिवसांच्या सहवासानंतर आपल्या लाडक्या देवतेला निरोप द्यावा लागतो.

पर्यावरणपूरकतेचा संदेश

आजच्या काळात विसर्जन करताना पर्यावरणाचा विचार करणे आवश्यक आहे. शाडूच्या मूर्ती, कृत्रिम तलाव किंवा घरगुती विसर्जन यामुळे निसर्गाचे संतुलन राखले जाते. देव पूजेचा खरा हेतू म्हणजे निसर्गाशी एकरूप होणे हाच आहे.

शेवटचा निरोप

गौरी-गणपती विसर्जन हे आपल्या जीवनातील एक मोठे प्रतीक आहे.

• गणपती आपल्याला अडथळे दूर करण्याची प्रेरणा देतो.

• गौरी आपल्याला घर-आंगणात सुख-समृद्धी नांदावी हा आशीर्वाद देते.

म्हणून विसर्जन म्हणजे फक्त मूर्तीचा निरोप नव्हे, तर आशा, उमेद, श्रद्धा आणि भक्तिभावाने पुन्हा भेटण्याचे वचन आहे.